Johannes Evert Hendrik Akkeringakunstenaar • kunstschilder • aquarellist • tekenaarBlinjoe (Nederlands-Indië) 1861-1942 Amersfoort

Geanimeerde ‘theetuintjes’ met chic geklede gasten in witte rieten stoelen tussen de bomen werden geschilderd door de impressionist Johannes Evert Hendrik Akkeringa. Zijn ingehouden kleuren en verfijnde penseelstreek sluiten aan bij het onderwerp: we voelen haast de warmte en horen, boven het geroezemoes uit, het beschaafde gerinkel van glazen en kopjes. Akkeringa was een echte Haagse schilder, maar niet zo honkvast. Op zoek naar ongerepte natuur verhuisde hij nogal eens en zocht dan iedere keer zijn motieven in de buurt van zijn nieuwe huis. Dat begon in de jaren 80 toen hij met zijn kunstenaarsvrienden de natuur van het Dekkersduin opzocht. Hij was daarin overigens niet de eerste. Decennia voor hem hadden Weissenbruch, de gebroeders Maris en Anton Mauve er ook geschetst en geschilderd, waardoor dit gebied wel eens het Haagse Barbizon werd genoemd. Na zijn academietijd betrok Akkeringa in 1888 een atelier in Loosduinen. Daar waren de duinen nog ‘vierge’ volgens Vincent van Gogh, die er in zijn Haagse periode graag werkte. Akkeringa kon er naar hartenlust buiten schilderen. Dit resulteerde in zonnige strand- en duingezichten met spelende kinderen en – vanaf de jaren 90 – voorstellingen met bomschuiten en vissers op het strand. Later (1893) betrok hij een huis aan het Kanaal, vlakbij de Scheveningse Bosjes. Daar vond hij een open zandvlakte waar het op mooie dagen krioelde van spelende kinderen met hun moeders of kindermeisjes. En nadat hij omstreeks 1915 weer naar de binnenstad trok werden de uitspanningen aan de buitenkant van Den Haag een geliefd onderwerp. Zo lag aan de Bezuidenhoutseweg tegenover Huis ten Bosch de uitspanning Overbosch, waar Akkeringa regelmatig werkte. En aan de Leidse Straatweg, aan de rand van het Haagse Bos, lag Boschhek, waar hij ook vaak kwam. Boschhek werd nogal eens bezocht door de toenmalige Koninklijke familie en was dus in trek bij de Haagse beau monde.

Akkeringa was een echte Haagse schilder, maar niet zo honkvast. Op zoek naar ongerepte natuur verhuisde hij nogal eens en zocht dan iedere keer zijn motieven in de buurt van zijn nieuwe huis. Dat begon in de jaren 80 toen hij met zijn kunstenaarsvrienden de natuur van het Dekkersduin opzocht. Hij was daarin niet de eerste. Decennia voor hem hadden Weissenbruch, de gebroeders Maris en Anton Mauve er ook geschetst en geschilderd, waardoor dit gebied wel eens het Haags Barbizon werd genoemd. Na zijn academietijd betrok Akkeringa in 1888 een atelier in Loosduinen. Daar waren de duinen nog ‘vierge’ volgens Van Gogh, die er in zijn Haagse periode graag werkte. Akkeringa kon er naar hartenlust buiten schilderen. Dit resulteerde in zonnige strand- en duingezichten met spelende kinderen en – vanaf de jaren 90 – voorstellingen met bomschuiten en vissers op het strand. Later (1893) betrok hij een Huis aan het Kanaal, vlakbij de Scheveningse Bosjes. Daar vond hij een open zandvlakte waar het op mooie dagen krioelde van spelende kinderen met hun moeders of kindermeisjes. En nadat hij omstreeks 1915 weer naar de binnenstad trok werden de uitspanningen aan de buitenkant van Den Haag een geliefd onderwerp.

Johannes Evert Akkeringa, schilder van het onbezorgde leven, werd in 1861 in Nederlands-Indië geboren uit een Nederlandse vader en Javaanse moeder. Kort na het overlijden van zijn vader in 1863 kwam hij naar Den Haag waar hij het grootste deel van zijn leven zou wonen. Hier groeide hij samen met zijn broer en zusje op in het huishouden van een tante.

Op 17-jarige leeftijd meldde hij zich aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag. Medestudenten daar waren Willem de Zwart, Floris Verster en Marius Bauer. Met hen, en ook tijdgenoten Willem Bastiaan Tholen en Isaac Israels, wordt Akkeringa gerekend tot de tweede generatie Haagse School schilders.

Zowel letterlijk als figuurlijk groot geworden met de tradities van de Haagse School, voelde Akkeringa zich aangetrokken tot onderwerpen rondom Den Haag. Ook het duinrijke gebied bij Loosduinen - een van de laatste ongerepte stukken natuur in de omgeving van de hofstad- en het strand van Scheveningen vormden zijn inspiratiebron. Daar waren de duinen nog ‘vierge’ volgens Van Gogh, die er in zijn Haagse periode graag werkte. Vanuit zijn atelier in Loosduinen dat Akkeringa in 1888 betrok, schilderde hij zonnige strandgezichten met spelende kinderen die kuilen graven, zandkastelen bouwen of pootje baden aan de hand van een ouder broertje of zusje. Vanaf de jaren 90 kwamen daar ook nog voorstellingen bij van vissers, nettenboetsters, bomschuiten, paarden en karren op het strand. Alles wordt met een frisse, impressionistische toets geschilderd; over de bittere kant van het vissersbestaan wordt in de idyllische schilderijen van Akkeringa niet verteld.

Later, rond 1893, betrok hij een huis aan het Kanaal, bij de Scheveningse Bosjes. Daar schilderde hij op een open zandvlakte spelende kinderen, die met hun moeders of kindermeisjes op warme dagen naar buiten trokken. En nadat hij omstreeks 1915 weer naar de binnenstad trok werden de uitspanningen aan de buitenkant van Den Haag een geliefd onderwerp. Zo lag aan de Bezuidenhoutseweg tegenover Huis ten Bosch de uitspanning Overbosch, waar Akkeringa regelmatig werkte. En aan de Leidse Straatweg, aan de rand van het Haagse Bos, lag Boschhek, waar hij ook vaak kwam. Boschhek werd nogal eens bezocht door de toenmalige Koninklijke familie en was dus in trek bij de Haagse beau monde. Hier schilderde Akkeringa de prachtige, zorgeloos ogende ‘theetuintjes’ met chic geklede gasten in witte rieten stoelen tussen de bomen. De ingehouden kleuren en een verfijnde penseelstreek sluiten aan bij het onderwerp: we voelen haast de warmte en horen, boven het geroezemoes uit, het beschaafde gerinkel van glazen en kopjes. Ook schilderde Akkeringa verfijnd uitgevoerde bloemstillevens en portretten, veelal van kinderen uit zijn directe omgeving.

Akkeringa’s werk, in getemperd impressionistische stijl getuigt altijd van een intiem en soms zelfs teder karakter. Het zou nooit ingrijpende veranderingen ondergaan. Wel is er één tijdgenoot, geestverwant en goede vriend, Willem de Zwart, die invloed op hem heeft gehad. Jos de Gruyter, in zijn standaardwerk over de Haagse School vergelijkt de aard van beide kunstenaars. Hij heeft het over ‘het stijgen en dalen van de psychische barometer’ van De Zwart - een sociaal bewogener kunstenaar - in vergelijking met Akkeringa die ‘de bedaardheid, de bescheidenheid, de gematigdheid zelf is’.

Van 1903 tot 1924 had Akkeringa een vast contract bij de Amsterdamse Kunsthandel E.J. van Wisselingh & Co., waardoor hij verzekerd was van een maandelijks inkomen. Zijn werk werd niet alleen geëxposeerd in het Amsterdamse en Londense filiaal, maar ook op internationale tentoonstellingen in Europa en Overzee. Niet alleen in zijn tijd was Akkeringa een bekend en geliefde schilder, ook vandaag worden zijn schilderijen en aquarellen hoog gewaardeerd en is zijn werk zeer gezocht.