Floris Arntzeniuskunstenaar • kunstschilder • aquarellist • tekenaarSoerabaja (Indonesië, v/h Nederlands-Indië) 1864-1925 Den Haag

Floris Arntzenius (1864-1925), geboren in Soerabaja, verhuist op zijn tiende met zijn ouders naar Amsterdam. Hij krijgt daar zijn opleiding aan de Rijksacademie, samen met Isaac Israels, Willem Witsen en G.H. Breitner en volgt nog een jaar les aan de academie van Antwerpen. Wanneer zijn vader overlijdt en zijn moeder heimwee heeft naar de Indische sferen, wordt Den Haag, met een grote Indische gemeenschap, zijn nieuwe woonplaats. Hier zal Arntzenius de rest van zijn leven wonen en werken. Hoewel hij vooral bekendheid heeft gekregen door zijn Haagse 'straatjes' was Arntzenius een zeer veelzijdige kunstenaar. Hij schilderde landschappen – in de trant van de Haagse School – kleurrijke strandtaferelen, stillevens, zelfportretten en portretten van vrienden en bekenden die hij trof op veilingen in Pulchri en in Café Riche.

Arntzenius voelt zich al snel thuis in Den Haag. Hij wordt daar lid van Pulchri Studio en van de Hollandsche Teeken Maatschappij. Samen met beroemde generatiegenoten als George Hendrik Breitner en Isaac Israels omarmt Arntzenius het moderne leven van zijn tijd, zoekt hij de drukte van de stad op en schildert hij spontane impressies van het levendige Haagse stadsleven; flanerende dames, winkelend publiek, karren en trams, slagers- en bakkersjongens die etenswaren bezorgen en bespannen paarden met koetsjes, liefst bij mist of regenachtig weer. Een kunstcriticus beschrijft ze in 1903 treffend: 'Woelige straattoneeltjes, liefst bij regenachtig weer, de volle drukte van een marktdag, een kijkje in een van veelkleurig lichtgeflonker tintelende volkswijk. Hij houdt van woelige drukte. Een mooi glad straatje of pleintje, nette door glazenwasschers geboende huisjes zijn hem een gruwel.' Arntzenius gebruikt hiervoor sobere tinten die hij voor een levendiger beeld afwisselt met kleuraccenten als kobaltblauw, rood en groen. Ook is er een regelmatig terugkerend, opvallend motief van de slagersjongen in witte kiel, met een mand aan de arm. Behalve in de stad werkt Arntzenius langs het kanaal naar Scheveningen, waar schepen het zand afvoeren en bij de Haringkade, waar nettenboetsters bezig zijn. Vaak is hij ook op het Scheveningse strand te vinden, waar enkele figuren en wat badstoelen of –koetsjes voldoende stoffering voor zijn schilderijen zijn. Dikwijls staan zijn vrouw en kinderen model. Zijn strandtaferelen in Franse sfeer ademen rust door de weergave van de motieven in grote vormen en vlakke tonen. Voor het vissersleven heeft Artnzenius minder belangstelling. Dat was in het verleden door de Haagse Scholers al vaak genoeg vastgelegd en bovendien vond de visverkoop niet meer op het strand plaats, maar in de nieuw aangelegde haven.

In 1900 trouwt Arntzenius met de schilderes Lide Doorman, met wie hij vier dochters krijgt. Tijdens haar huwelijk geeft zij altijd voorrang aan haar gezin en het werk van haar man. Pas na zijn overlijden pakt ze het schilderen weer op en doet dat tot aan haar dood in 1954. Haar onderwerpen waren stillevens, vooral bloemen, en portretjes.

Aan het eind van zijn leven keert Arntzenius zich af van de 'woelige straattoneeltjes' en richt zich op bloemstillevens. Dat lijkt een uitgekauwd onderwerp, maar zijn boeketten sneeuwbessen of de Oost-Indische kers met hun bijzondere lichtinval zijn prachtig verstild. Arntzenius had geen behoefte aan reizen naar het buitenland. De schoonheid van eigen land en directe omgeving bood hem de nodige inspiratie voor zijn werk. Hij onderhield een ruime vriendenkring, waarvan onder anderen Johannes Akkeringa, Isaac Israels, Willem Maris, Willem Bastiaan Tholen en Willem de Zwart deel uitmaakten. Hij heeft zich nooit geweld aangedaan 'anders' te gaan werken omdat de tijd dit vroeg, maar volgde altijd te midden van veranderende richtingen rustig zijn eigen weg.