Willem Mariskunstenaar • kunstschilder • aquarellist • tekenaarDen Haag 1844-1910

Willem Maris (1844-1910) schilderde het liefst waterrijke landschappen met eenden of koeien in sompige weiden aan een vaart of sloot. Daarbij ging het Maris vooral om het vastleggen van de manier waarop het licht zijn onderwerpen beroerde. 'Ik schilder geen koeien, maar lichteffecten', zei hij eens over zijn werk. Om deze reden wordt hij wel eens de 'impressionist' van de Haagse School genoemd.

Willem Maris groeide op in een gezin waar de kunsten zeer werden gestimuleerd. Hij was de jongste van de drie Maris-broers en ontving zijn eerste tekenonderricht van zijn oudere broers Jacob en Matthijs, met wie hij een atelier deelde in Den Haag. Daarnaast bezocht hij de avondklas van de Haagse Academie en kreeg hij raadgevingen van de dierenschilder Pieter Stortenbeker. In 1862 begon Willem als zelfstandig schilder en maakte zijn debuut op de Tentoonstelling van Levende Meesters in Rotterdam. In datzelfde jaar verkocht hij zijn eerste schilderij een reisde naar Oosterbeek, waar hij met Anton Mauve bevriend raakte. Mauve, die het liefst in weer en wind buiten zat te schilderen, probeerde Willem dikwijls over te halen mee te gaan. Maar Willem voelde zich toch het meest op zijn gemak thuis in zijn atelier, waar hij de schetsen die hij buiten maakte uitwerkte. Zijn leven lang woonde hij in de omgeving van Den Haag en liet, toen hij in Rijswijk woonde, een eendenvijver in zijn tuin aanleggen. Zo hoefde hij niet ver van huis om de eenden en hun kroost vast te leggen.

Het oeuvre van Willem Maris, ook wel de ‘impressionist’ van de Haagse School genoemd, kenmerkt zich niet zozeer door een grote verscheidenheid aan onderwerpen, als wel door grote variaties in compositie, lichtbehandeling en techniek. Hij schilderde en aquarelleerde het liefst waterrijke landschappen met eenden of koeien aan een vaart of sloot. Hierbij koos hij vaak voor een ‘uitsnede’ uit het landschap waarin hij het licht wilde vastleggen. In zijn werk spelen eigenlijk niet de dieren maar het zonlicht de hoofdrol. ‘Ik schilder geen koeien, maar lichteffecten’, zei hij eens over zijn werk. Hierbij maakte hij gebruik van een speciale techniek die de Franse impressionisten ook wel toepasten, het nat-in-nat schilderen; nieuwe verf werd opgebracht voordat de vorige laag gedroogd was. Vormden de dieren in zijn vroege werk nog een afzonderlijk element, in zijn latere werk werden ze van ondergeschikt belang en gingen zij volledig op in het landschap.

Willem was de enige van de drie broers die vanaf het begin van zijn carrière succes had en hield. Niet alleen stond hij bekend als schilder maar ook als tekenaar, etser en vooral als aquarellist. Samen met Anton Mauve en Hendrik Willem Mesdag richtte hij in 1876 de Hollandsche Teekenmaatschappij op en gaf hij le aan Breitner en zijn zoon, de latere portretschilder Simon Maris.