Een koud kunstje

Zodra de buitentemperatuur in Nederland onder nul raakt en een paar dagen aanhoudt, slaat de koorts toe. De schaatskoorts wel te verstaan, met de Elfstedentocht als hevigste aanjager. De schaatsen worden uit het vet gehaald en geslepen, wanten, mutsen en winddichte kleding klaargelegd, vaseline en stevige winterkost in huis gehaald, want de ‘Tocht der Tochten’ is (mogelijk) op komst!

Naast de langeafstandsrijders zijn er de schoonrijders en schaatsrecreanten die op bevroren plassen, vijvers en schaatsbanen sierlijk hun rondjes en figuren rijden. Het schoonrijden ontstond rond 1875 in Noord-Holland, en werd vooral populair in de westelijke provincies en Noord-Brabant. Het gaat er hierbij om een zo fraai mogelijke schaatsslag te laten zien, waarbij kunstig in sierlijke, lange bogen wordt gereden, het zogenaamde zwieren. Hiervoor zijn, anders dan de lange, rechtgeslepen ijzers voor het hardrijden, schaatsen met korte, brede en rondgeslepen ijzers nodig.

Het vrolijke tafereel hiernaast toont bij uitstek hoe Nederland verandert in een schaatsland wanneer Koning Winter regeert. Vele mensen op de Boerenwetering in Amsterdam, van jong tot oud. De menigte op het ijs maakt zich klaar voor een heerlijke schaatsmiddag, of staat in de rij voor de koek-en-zopie. Tot in de verre verte zijn schaatsende figuren te zien.

Op de Boerenwetering kon men in de zomer varen en ’s winters, als het water veranderd was in een ijsvlakte, heerlijk schaatsen, zoals Henk Wolter hier zo sfeervol en treffend heeft verbeeld.

Op de foto onder het schilderij is de Boerenwetering te zien op 14 januari 1928, met daarbij de tekst: ‘ALLEN OP DE SCHAATS’ WAS HET PAROOL. — Reeds de eerste dagen wemelde de Boerenwetering te Amsterdam van schaatsenliefhebbers, die vlug de ijzers uit het vet gehaald hadden en profiteerden van de gelegenheid, die hun in de laatste jaren zoo weinig geboden werd, om weer eens een ‘baantje te trekken’.

Wolter H.J.
Schaatsers op de Boerenwetering, Amsterdam, olieverf op doek 40,5 x 60,6 cm, gesigneerd r.o. en te dateren 1915