Sluit menu
Sluit menu
Deze week besteden wij in ‘Uitgelicht’ aandacht aan het landschap van Holland, zo mooi omschreven door Hendrik Marsman in zijn gedicht ‘Herinnering aan Holland’ uit 1936. Het is een ode aan het Hollandse landschap, haar schoonheid in onsterfelijke woorden gevat.
‘Denkend aan Holland
zie ik breede rivieren
traag door oneindig
laagland gaan,
rijen ondenkbaar
ijle populieren
als hooge pluimen
aan den einder staan’.
Die schoonheid en weidsheid van ons land zijn in de loop van de 20e eeuw in het gedrang gekomen. Het Hollandse landschap is onomkeerbaar veranderd, opgeofferd voor agrarische schaalvergroting en stadsuitbreiding. Groen is grijs en rood geworden; natuurgebieden zijn opgeofferd voor aanleg van wegen, woonwijken en industrieterreinen.
Het is het verlangen naar die verloren natuur dat landschapsschilderijen uit de 19e en begin 20e eeuw zo aantrekkelijk maakt. Ze bieden een impressie van hoe het vroeger was. Weidse, van bebouwing verschoonde, horizonten. Stille bossen, weiden en polders. Tevreden vee, grazend in het veld. Hoge wolkenluchten en altijd het zo geroemde Hollandse licht. Impressionisten als Willem Roelofs, Gabriël, de gebroeders Maris en J.H. Weissenbruch, maar ook de schilders van de Groninger Ploeg in de 20e eeuw, wisten het karakter van het Hollandse landschap treffend te vangen in verf.
Onlangs verscheen een cahier van het project Nederland van de kaart van de vereniging Nederlands Cultuurlandschap (VNC), waarin antwoord wordt gegeven op twee vragen: ‘Waar ligt mooi Nederland?’ en ‘Waar moet Nederland weer mooi worden?’. We komen hier veel van het geliefde natuurschoon van de landschapsschilders uit de 19e eeuw tegen, maar merken ook dat een groot deel hiervan helaas verleden tijd is.
