publicaties

Sjaantje is het mooiste naakt van Nederland!

3 juli 2009

Vandaag is door het Rijksmuseum in Amsterdam bekendgemaakt dat “Liggend Naakt” (Sjaantje van Ingen) van Isaac Israels (1865-1934) het mooiste naakt uit de Nederlandse schilderkunst is.

Het Rijksmuseumtijdschrift ‘Oog’ organiseerde de verkiezing: niet minder dan 67 bekende tot beroemde meesterwerken – top’stukken’ halfnaakt tot naakt – van schilders als Rubens, Rembrandt, Alma Tadema, Van Gogh, Mondriaan, Van Dongen en Appel presenteerden zich op een soort virtuele catwalk. Het winnende schilderij van Isaac Israels, dat een paar jaar geleden werd gekocht door Simonis & Buunk uit Ede, stond hier te midden van andere museale schilderijen uit de 17e eeuw t/m 20e eeuw. De ‘winnares’ geeft daarmee de beroemde naakten, uit musea als het Louvre, de Hermitage, het Rijksmuseum, het Stedelijk, de National Gallery Washington en andere eminente musea, het nakijken.

Het vrouwelijk naakt werd voor Isaac Israëls een schildersmotief onder invloed van George Hendrik Breitner, met wie hij sinds hun academietijd goed bevriend was. De wijze waarop beiden het naakt verbeeldden – lichamelijk, sensueel, de ene keer intiem en teder, dan weer brutaal en uitdagend – was in hun tijd voor velen confronterend, gewend als men nog was aan de geïdealiseerde naaktheid van godinnen, bronnimfen en kuise baadsters. De ‘vleeswording’ van de vrouw in de schilderkunst begon in 1866 met het toen zeer choquerende ‘L’origine du monde’ van Gustave Courbet. Het vrouwelijk naakt werd niet meer in allegorische voorstellingen verpakt, maar als zinnelijk wezen verbeeld. A.M.W.J. Hammacher, kunstcriticus en van 1948 tot 1963 directeur van het Kröller-Müller Museum, beschreef Israels’ schildering van het naakt aldus: Isaac heeft dat op een welhaast fransche wijze gedaan, zoo verrukkelijk licht, blank en onzwaar, met fijne gratie. (…) De stijl van beheerschte genieting, waar het zieleleven bewust buiten is gehouden. (…) Isaac weet een naakt rank en stil, als een bloemenlijf neer te leggen op een bed in een verzorgde kamer. Wellicht dat Hammacher hierbij een ‘lezend naakt’ in de collectie van zijn museum voor ogen had dat sterke verwantschap toont met ons winnende naakt. Schijnbaar nonchalant ligt Sjaantje met een boek op een met een laken bedekte divan, zich ongetwijfeld zeer bewust van de blik van de schilder; zijn penseel heeft haar lichaam zacht gemodelleerd, met haar rode mond als fel accent in een zee van zacht roze, beige en wit.

Op de website van Simonis & Buunk (www.simonis-buunk.nl) kunt u winnende Sjaantje, met kunsthistorische informatie, nog eens nader bekijken. Van deze compositie is in het verkocht-archief op deze site een grotere, andere versie , waarvoor Sjaantje ook model stond, te zien, uit de Collectie Kamerbeek.

Afbeeldingen