Zoek op kunstenaar
Sluit

publicaties

persberichten

Kröller-Müller (gem. Ede) koopt 2 werken Jan Toorop in Ede.

8 juli 2008

Twee werken van Jan Toorop (1858-1928) zijn onlangs door Simonis & Buunk Kunsthandel in Ede verkocht aan het nabijgelegen Kröller-Müller Museum in Otterlo (gem. Ede). ‘Bonensnijder’ uit 1905 en ‘Aardappels rapen’ uit 1907 zijn beide tekeningen in gekleurd krijt, van ongeveer gelijk formaat (48 x 62 cm), in een stijl waarin een divisionistische techniek wordt gecombineerd met een lineaire tekenwijze. Jan Toorop was in 1885 een van de eerste Nederlandse schilders die het in Frankrijk door George Seurat ontwikkelde pointillisme in zijn werk toepaste. Rond 1890 ging hij over tot het symbolisme, maar na 1900 gebruikte hij de pointillistische stijl weer.

Zowel ‘Aardappels rapen’ als ‘Bonensnijder’ zijn Zeeuwse voorstellingen. Vanaf 1897 bracht Jan Toorop vele zomers door in Domburg op Walcheren, waar hij getroffen werd door het bijzondere licht langs de kust. Toorop was erg onder de indruk van de godsdienstigheid van de Zeeuwse bevolking. Hij schilderde diverse voorstellingen van de boerenbevolking, hard werkend op het land of stil biddend voor de maaltijd. De landarbeider werd door hem afgebeeld als een toegewijd en devoot ‘instrument Gods’. Aanvankelijk ademden dit soort voorstellingen een drukkende sfeer: er werd door de boeren zwaar werk verricht volgens het Bijbelse voorschrift ‘In het zweet uws aanschijns zult gij brood eten’. Maar in het werk ‘Aardappels rapen’ is dit anders: hier is de sfeer zonnig en vredig, en rookt een van de rooiers zelfs een pijp. In 1905 bekeerde Toorop zich tot het katholicisme, en dit maakte dat zijn werk in de loop der jaren in toenemende mate een religieus karakter kreeg.

Beide tekeningen zijn interessante aanwinsten voor het Kröller-Müller Museum, want een belangrijke aanvulling op de collectie werken van Jan Toorop in bezit van het museum. Ook voor het nationale kunstbezit is dit een aankoop van betekenis. Vanwege de ‘moreel gedwongen’ terugverkoop aan erven van de vooroorlogse eigenaar, in maart en april van dit jaar, verloren immers zowel Museum Boijmans van Beuningen in Rotterdam als het Zeeuws Museum in Middelburg onlangs een belangrijk schilderij van Jan Toorop.

Stilistische en thematische verwantschap met het werk van Vincent van Gogh, van wie het Kröller-Müller Museum een omvangrijke collectie bezit, was een belangrijke reden tot aankoop van deze ‘Zeeuwse’ werken. Toorop gebruikte in deze twee tekeningen diverse handschriften door elkaar, met als resultaat een dynamisch samenspel van korte, in verschillende richtingen geplaatste streepjes en lange contourlijnen. Een techniek die ook Van Gogh hanteerde. Tevens is er thematisch een relatie tussen Toorops tekeningen en sommige werken van Van Gogh: het thema van zwoegende landarbeiders heeft ook Van Gogh verscheidende keren uitgebeeld, daarbij geïnspireerd door onder andere de schilderijen ‘L’angelus’ en ‘De spitters’ van Jean-François Millet.

Van 8 juli t/m 3 augustus exposeert het Kröller-Müller Museum ‘Bonensnijder’ en ‘Aardappels rapen’ tezamen met een aantal tekeningen uit de collectie, waaronder een Zeeuws werk van Toorop uit 1906 met vrijwel dezelfde afmetingen als deze nieuwe aanwinsten.

Afbeeldingen