Sluit menu
Sluit menu
Het is een van de beroemdste uitspraken van Karel Appel, gedaan in een interview met Vrij Nederland. …ik leg het er flink dik op, ik smijt de verf er met kwasten tegenaan. Soms gooi ik er hele potten tegelijk op. Met deze woorden zette Appel zichzelf neer als een ongeremde, spontane kunstenaar – iemand die zonder plan en met grote gebaren de verf op het doek smeet, soms zelfs met zijn blote handen. Natuurlijk bedoelde Appel méér. Schetsen en voorstudies tonen dat er wel degelijk ideeën en structuren aan zijn verfgeweld ten grondslag lagen. Wat hem vooral dreef, was de behoefte om stevig af te rekenen met de gevestigde orde.
De ‘rotzooi’-uitspraak hoorde ik voor het eerst in 1977, tijdens een college van de rechtstheoreticus prof.mr. Jack ter Heide. Hoe Appels woorden verband zouden houden met de rechtsleer is mij een raadsel gebleven. Voor mij bleef het een verwijzing naar zijn primitieve vechten met verf. Het hoge prijsniveau vergeleek ik zelfs met ‘de nieuwe kleren van de keizer’, een satirisch sprookje van Hans Andersen. Het was ook wel de invloed van vader Buunk en zijn oude vriend Rien Simonis, mijn latere schoonvader. Zij verachtten het merendeel van de abstracte kunst – en de overgekookte prijzen – dit vooral ter meerdere glorie van wat zij ‘echte kunst’ vonden: de Romantische en Haagse School, en de Amsterdamse impressionisten. Dat was de schilderkunst waar Galerie Simonis voor stond: échte, degelijke kwaliteit en vakmanschap.
Toen Mariëtte en ik in 1985 het roer van de kunsthandel overnamen, bleven wij de traditionele kunst natuurlijk trouw. Dat bleek onder meer uit de grote landelijk bekende tentoonstellingen Romantiek rond de familie Koekkoek, die we in 1994 (en later nog in 2004 en 2022) organiseerden in samenwerking met Museum B.C. Koekkoek-Haus in Kleve. Vanaf die eerste Koekkoektentoonstelling in het najaar van ’94 bezocht ik met grote regelmaat een andere hoogleraar, prof.dr. Wim H.G. Wolters. Hij was klinisch psycholoog in Utrecht en bekend om zijn commentaren op tv. Hij bracht mij in een wereld die me buitengewoon fascineerde.
Bij mijn bezoeken aan Wolters bewonderde ik altijd zijn collectie naoorlogse schilderijen en beelden die werkelijk elk plekje van zijn huis vulden: werken van Verwey, Constant, Carasso, Spronken, Van der Pant, Lucebert, Armando, Hussem, Van Bohemen en Brands. Van Eugène Brands domineerde een imposant ‘hemels werk’ met kleurrijke wolken de therapieruimte. Opmerkelijk genoeg was psychoanalyticus Wolters juist bepaald géén ‘wolkenfietser’, verre van zelfs. Vanaf 1994 reisde Wolters regelmatig naar Gaza, waar de professor in opdracht van UNESCO vele hulpverleners voor psychosociale zorg opleidde. De paar honderd gesprekken, onder andere over zijn werk in Nederland en Gaza, en alle analyses en adviezen hebben mij mateloos geboeid. Het is absoluut de beste investering uit mijn bestaan geweest. We hielden frequent contact tot kort voor zijn overlijden in 2015. Al deze visites aan Wolters inspireerden mij bovendien om binnen onze kunsthandel ook een brede collectie op te bouwen in naoorlogse kunst.
Met zijn vrouw Milène Wolters-Schweitzer bezocht hij bijna veertig jaar vele tentoonstellingen van zowel musea als de kunsthandel. Zij kochten alleen bij eersteklas kunsthandelaren zoals M.L. de Boer, Borzo, Nouvelles Images, Quintessens, Collection d’Art en Espace. Zo ontstond een verzameling met een sterk persoonlijk karakter, een samenhang van keuzes uitsluitend ‘met het hart gekocht’ want dat vond hij de beste belegging: ín jezelf. Ons idee aan Milène om een catalogus van de collectie samen te stellen werd in 2016 uitgevoerd. Kunsthistoricus Marina Aarts maakte er samen met vormgever Sanne Beeren een buitengewoon fraaie en doorwrochte publicatie van.
Recent werd een deel van de collectie Wolters-Schweitzer te koop aangeboden; wij konden het merendeel – 26 stukken – verwerven, waarvan er dertien in de nieuwe catalogus zijn afgebeeld, te herkennen aan een WS-beeldmerkje. Eén daarvan is Galaxy, een witte wolk (er is geen fietser te zien!); ‘het begin van licht waaruit de kleur ontstaat’, volgens Brands.
In 1998 leverde ik Wolters onder meer een expressionistisch werkje van Herman Kruyder, een grotesk figuur, getiteld ‘hier koopt men’. Ik was blij verrast het werk van deze grootste Nederlandse expressionist na Van Gogh 27 jaar later weer te kunnen terugkopen. Opvallend genoeg ontbraken Appel, Wolvecamp en Rooskens in de collectie van Wolters-Schweitzer. Wellicht te direct, te dik in de verf, te weinig verstild en te weinig verinnerlijkt voor de psycholoog die echter wel Lucebert en Constant verzamelde.
Le Roi Mage van Karel Appel, een parel uit de vroege jaren 50, is ons topstuk. Nadat we het kochten in Londen, moest ik regelmatig naar de afbeelding ervan kijken; zo krachtig, zo intrigerend. En de 19e eeuw? De romantiek, de Haagse School? Deze kunst lijkt na bijna vijftig jaar onze eeuwige oude liefde. In Ede is het nog regelmatig Koekkoek wat de klok slaat. Bij zeelucht denken we aan Maris, Mesdag en Weissenbruch. In Den Haag horen we Floris Arntzenius’ trams en stadsgedruis —geëerd met een tentoonstelling wegens zijn 100-jarige sterfdag die tegelijkertijd met onze tentoonstelling opent in Pulchri Studio. Wij zijn er met vele stukken present, zoals zijn grootste werk De Bierkade.
Wij heten u van harte welkom bij Simonis & Buunk waar in het Fischerhuis het grootmeesterlijke ‘gerotzooi’ ordelijk bij elkaar hangt nabij de verinnerlijkte lyrische abstracte stukken van tijdgenoten met even verder de Groningse en Bergense expressionisten. In het tegenoverliggende oude pand, waar het allemaal samen met schoonouders Simonis begon: de rustgevende 19e eeuw, hoogwaardige tijdloze kwaliteit van Hollandse romantici en impressionisten. Waar je in een contemplatieve mood bij kunt blijven wegdromen.
Onderonsje voor het Rodin-diner tussen professor Wolters (links), professor Bram van de Beek, kardinaal Simonis en Mariëtte Simonis in
ons Fischerhuis, 2012. Ter gelegenheid van Rodins beeld Le Christ et la Madeleine, nu te zien in het Getty Museum, Los Angeles.
