Sluit menu
Sluit menu
16 augustus 2005
Het Rijksmuseum in Amsterdam heeft het schilderij De Oostzijdse Molen aan het Gein bij maanlicht van Piet Mondriaan aangekocht. Dit doek, een sleutelwerk in het oeuvre van Mondriaan, was tot 2000 geheel onbekend. Een Deens echtpaar kreeg het in 1904 als huwelijksgeschenk en daarna heeft het drie generaties lang tot diezelfde familie behoord. In 2000 kocht een Scandinavische verzamelaar het schilderij. Na zijn overlijden werd het door Simonis & Buunk Kunsthandel in Ede verworven, uitgeleend aan het Mondriaanhuis in Amersfoort en vervolgens aangeboden aan het Rijksmuseum. Het is de eerste keer dat het Rijksmuseum een werk van Mondriaan aankoopt.
Tussen 1902 en 1908 was de Oostzijdse Molen aan de rivier het Gein bij Abcoude een van Mondriaans geliefdste thema’s. Meer dan twintig keer heeft hij deze molen geschilderd, vanuit diverse standpunten, op verschillende uren van de dag en in wisselende stijlen. Hierdoor is een reeks ontstaan die onwillekeurig doet denken aan de serie hooioppers of kathedraalfaçades van Claude Monet. Net als zijn Franse collega leek Mondriaan met het keer op keer weergeven van hetzelfde onderwerp te groeien in zijn stijl. De Oostzijdse Molen aan het Gein bij maanlicht is een van de eerste uit deze reeks.
Dit schilderij is ook een van Mondriaans eerste avond- en nachtlandschappen. Deze ‘nocturnes’, die hij in het eerste decennium van de 20e eeuw schilderde, werden almaar gedurfder: krachtige, eenvoudige vormen en een steeds sterkere versobering van de compositie met horizontalen en verticalen. Deze aanzet hiertoe in is reeds in De Oostzijdse Molen aan het Gein bij maanlicht te zien. De molenreeks en nocturnes zijn belangrijk geweest voor de ontwikkeling van Mondriaans kunstenaarschap, omdat ze mede een opmaat zijn geweest tot zijn vernieuwende geometrisch-abstracte werken.
Mondriaan, die bij uitstek als 20e-eeuwse modernist te boek staat, had zijn artistieke fundament in de late 19e eeuw, met het impressionisme als voedingsbodem. Met De Oostzijdse Molen aan het Gein bij maanlicht, geschilderd in de eerste jaren na 1900 maakte Mondriaan de stap naar de 20e eeuw, net zoals het Rijksmuseum dit doet met de aankoop van dit magistrale werk.
Van 16 augustus t/m 6 december zal De Oostzijdse Molen aan het Gein bij maanlicht van Piet Mondriaan te bezichtigen zijn op de tentoonstelling ‘Dutch Windmills, Art and Industry’ in het Rijksmuseum Amsterdam Schiphol. Deze expositie is te vinden op de Holland Boulevard, in het gebied achter de douane tussen de E- en de F-Pier.
