Zoek op kunstenaar
Sluit

publicaties

persberichten

‘Onsterfelijk Schoon’ De landschappen van Andreas Schelfhout (1787-1870) en zijn leerlingen

januari 2005

Van 27 januari tot en met 13 maart 2005 organiseert Simonis & Buunk in haar kunsthandel aan de Notaris Fischerstraat in Ede de tentoonstelling ‘Onsterfelijk schoon’: de landschappen van Andreas Schelfhout (1787-1870) en zijn leerlingen.

IJskoude winters, dromerige zomers

Andreas Schelfhout begon pas op relatief late leeftijd, hij was 28 jaar, aan een loopbaan als schilder. Vanaf 1817 exposeerde hij op de jaarlijkse Tentoonstelling van Levende Meesters in Den Haag, waar hij vooral met zijn bedrieglijk natuurgetrouwe Hollandse winterlandschappen veel succes oogstte. Binnen enkele jaren was hij, samen met B.C. Koekkoek, de hoogst gewaardeerde landschapschilder van zijn tijd. Zijn succes dankte Schelfhout vooral aan een fabelachtige schildertechniek en aan het vermogen om het landschap te verbeelden zoals men dat graag zag. De winters als besneeuwde landerijen langs spiegelende ijsvlaktes met zwierende schaatsers en een ‘koek-en-zopie’. De zomers als landschappen die zich onder hoge wolkenluchten uitstrekken tot aan de einder, sereen en tijdloos.

Een voorbeeld voor de Haagse School

Het bekendst werd Schelfhout met zijn ijsgezichten, ook wel ‘wintertjes’ genoemd. Zijn oeuvre is echter veel gevarieerder. Het omvat naast zomer- en winterlandschappen ook bosgezichten, rivierlandschappen, een enkel dierportret en strandgezichten met vissers en schepen. Schelfhout wordt wel gezien als de ‘herontdekker’ van het schilderachtige vissersdorpje Scheveningen in de 19e eeuw. Na hem is het strandgezicht niet meer uit de Hollandse schilderkunst weg te denken, en wordt het bijvoorbeeld een geliefd onderwerp van de schilders van de Haagse School.

Fijn, realistisch en sprankelend

Op de tentoonstelling zijn al deze genres vertegenwoordigd. Door het tonen van de schilderijen, aquarellen en tekeningen in hun onderling verband stelt
Simonis & Buunk de bezoeker in de gelegenheid om eens extra aandacht te besteden aan de aspecten die het werk van Schelfhout zo bijzonder maken: de fijne penseelvoering, het sprankelende licht, de uitgebalanceerde compositie, het spel van licht en schaduw – om het effect van ruimte teweeg te brengen -, en natuurlijk de levendige stoffering, waarbij de schilder ruimschoots gebruik maakte van verhalende details.

Een keur aan leerlingen

Schelfhout had een groot aantal leerlingen, van wie sommige zeer bekend zijn geworden. De meeste van hen volgden hem in het schilderen van ijsgezichten, zoals onder anderen Charles Leickert, L.J. Kleijn, J.F. Hoppenbrouwers, zijn schoonzoon Nicolaas Roosenboom en Jacobus van der Stok, die soms nauwelijks afweek van het voorbeeld van zijn leermeester. Maar verrassend genoeg behoren ook W.J.J. Nuijen, de Haagse Schoolschilder Jan Willem van Borselen en de pre-impressionist Johan Barthold Jongkind tot zijn leerlingen. Velen zijn op de tentoonstelling met werk vertegenwoordigd. Daardoor biedt Simonis & Buunk met deze expositie niet alleen een fraai overzicht van het werk van de grote 19e-eeuwse meester, maar wordt er ook een goed beeld gegeven van zijn invloed op een jongere generatie kunstenaars.

Simonis & Buunk richtte in 2000 de Schelfhout Documentatie Stichting op, met als doel de publicatie van een Catalogue Raisonné van het werk van Schelfhout, die vanaf voorjaar 2005 op internet te raadplegen zal zijn. Zie: www.schelfhout.nl

Afbeeldingen