publicaties

Mondriaans laatste landschap gekocht door Simonis&Buunk Kunsthandel

24 juni 2003

Simonis&Buunk Kunsthandel in Ede, gespecialiseerd in schilderijen van Hollandse Meesters uit de 19e en eerste helft 20e eeuw, heeft onlangs in New York een uitzonderlijk schilderij van Piet Mondriaan verworven: Landschap bij Montmorency. Dit werk neemt een speciale plaats in binnen het oeuvre van Mondriaan, want het is zijn laatst gedateerde figuratieve schilderij. Het werd geschilderd in 1930, toen hij zich al ruim een decennium concentreerde op zijn theorie van het neoplasticisme, met daaruit voortvloeiend geometrisch-abstract werk. Op de dag van de aankoop van Landschap bij Montmorency bracht een neoplasticistisch werk uit 1936 elders in New York – bij veilinghuis Christie’s – ruim acht miljoen dollar op.

Door diverse publicaties en tentoonstellingen in de laatste jaren groeit de aandacht en (her)waardering voor Mondriaans figuratieve werk, zoals de vroege landschappen bij Winterswijk, Arnhem en langs de rivieren ’t Gein en de Amstel. De in 1998 verschenen Catalogue Raisonné door R.P. Welsh en J.M. Joosten heeft ongetwijfeld aan deze belangstelling bijgedragen, evenals de recente reizende tentoonstelling over Mondriaans vroege werk Mondriaan: Op weg naar abstractie (afgelopen jaar te zien in het Musée d’Orsay in Parijs, het Kimbell Art Museum in Forth Worth (V.S.) en recent nog in het Gemeentemuseum in Den Haag), waarvoor Simonis&Buunk twee werken in bruikleen heeft afgestaan.

Van Mondriaan zijn drie ‘late’ landschappen bekend, die vermoedelijk uit dezelfde tijd stammen. Een van die drie, ‘De oever van de Seine’, behoorde in 1998 ook tot de collectie van Simonis&Buunk en was onlangs nog te zien op de jubileumtentoonstelling Een Keur aan Kunst, ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van de kunsthandel. ‘De oever van de Seine’ is ongedateerd, maar uit Mondriaans correspondentie is af te leiden dat het in 1929 moet zijn geschilderd. Het is dus een jaar eerder ontstaan dan dit eveneens Franse Landschap bij Montmorency, waarvoor Mondriaan even ten noorden van Parijs inspiratie opdeed.

Mondriaan woonde en werkte in 1930 in Parijs, waar hij zich 1911 vanuit Nederland had gevestigd (tijdens W.O. I verbleef hij in Nederland). In 1938 vertrok Mondriaan naar Londen, om in 1940 door te reizen naar New York. Hier zou hij de laatste vier jaar van zijn leven wonen en werken. Nederland zou hij niet meer bezoeken. Waarschijnlijk is dit ook de eerste keer dat Landschap bij Montmorency Nederland ‘aandoet’. Het is vóór 1952 in eigendom geweest van een Belgische verzamelaar, en daarna onafgebroken in Amerikaans particulier bezit. Met de aankoop van ‘Victory Boogie Woogie’ door de Nederlandse Staat in 1998 werd Mondriaans laatste, en onvoltooide, abstracte werk aan de nationale kunstcollectie toegevoegd. Simonis&Buunk heeft met de aankoop van Landschap bij Montmorency Mondriaans laatste figuratieve schilderij uiteindelijk naar Nederland gehaald, eveneens een belangrijke aanwinst voor ons culturele erfgoed.

Afbeeldingen